Nên nói hay không?

Thời Hi Lạp cổ đại, Socrates là một nhân vật nổi tiếng về sự thông thái và rất được kính trọng. Một ngày kia, một người quen của nhà triết học gặp ông và nói:

- Ngài có biết tôi vừa nghe được chuyện gì về bạn của ngài không?

- Hãy đợi một chút - Socrates đáp.

- Trước khi nói với tôi về chuyện đó, tôi muốn ông cùng tôi thử nghiệm chuyện này. Đây được gọi là bài thử nghiệm sàng lọc ba bước.

- Thử nghiệm sàng lọc?

- Đúng - Socrates tiếp tục

- Bước đầu tiên là sự thật. Ông có thể đoán chắc rằng những gì ông nói ra hoàn toàn là sự thật?

- Không - người đàn ông đáp,

- Thật ra tôi chỉ được nghe…

- Được rồi – Socrates nói

- Vậy bây giờ qua bước thứ hai nhé, sàng lọc về lòng tốt. Những điều ông sắp nói về bạn tôi là điều tốt chứ?

- Không, mà ngược lại…

Socrates tiếp tục:

- Như vậy ông dự định nói một điều không tốt về bạn tôi, nhưng ông lại không chắc rằng điều đó có phải là sự thật hay không. Bây giờ là bước cuối cùng: sự hữu ích. Những gì ông sắp nói về người bạn của tôi có mang lại lợi ích gì không?

- Không, thật sự là không.

- Vậy thì ...- Socrates kết luận

- Những gì ông muốn nói với tôi không phải là sự thật, không là điều tốt và cũng không có ích gì, vậy thì tại sao ông lại muốn nói ra?